Tante Kaat en haar tien neven en nichten

In Archief by robert

Tante Kaat woont meer dan tien jaar in Hamont vlak bij de Nederlandse grens. Zij volgde de rest van de familie, haar twee zussen en haar broer, toen de familie naar België uitweek. Zij is nooit gehuwd geweest en heeft zich daarbij neergelegd. Haar neven en nichten zijn ook een beetje haar kinderen geworden. Zij was de helpende hand toen haar zussen en haar broer hulp in het huishouden konden gebruiken. Overal kwam ze langs om op de kinderen te letten, hun huistaak helpen maken, een luisterend oor te zijn; zij werd stilaan hun vertrouwenspersoon. Nu zijn de neven en nichten allemaal uitgevlogen en leiden ze een zelfstandig bestaan in België en elders in de wereld. Maar de hechte band is blijven bestaan.

Nu haar professionele leven achter de rug is, kan zij zich volop toeleggen op haar passie: bridge. Zij organiseert tornooien die in heel Limburg en zelfs in heel Vlaanderen gekend zijn om hun degelijkheid en hun gezelligheid. Onnodig te vertellen dat tante Kaat een hele rits vriendinnen heeft. Eén van haar vriendinnen is recent als Vlaams rijksinwoner kinderloos overleden en zij verneemt dat de neven en nichten van die vriendin zich blauw hebben betaald aan successierechten: niet de 40% die in Nederland verschuldigd zijn, maar iets minder dan 65%!

Vermogen
Tante Kaat denkt niet aan overlijden. Zij is 71 en gezond van lichaam en geest. Haar arts dicht haar een lang leven toe. Maar tante Kaat is vooruitziend. Zij raadpleegt één van haar bridge-relaties die notaris in Hasselt is.
Het vermogen van tante Kaat bestaat uit een luxueuze flat in een villa-appartement, geschat 1 miljoen euro en beleggingen voor een bedrag van 3 miljoen euro. Doet zij niets, rekent de notaris uit, dan betalen de neven en nichten iets minder dan 4 miljoen euro x 65% , met name 2.580.000 euro successierechten. Er blijft dan slechts 1.420.000 euro over voor de neven en nichten.
Hoezeer zij haar tien neven en nichten graag ziet, zij denkt er niet aan hen nu reeds een deel van haar vermogen te schenken. Dat is ook niet nodig , legt de notaris haar uit. Noch voor de flat, noch voor de beleggingen moet er nu meteen worden geschonken.

Schenking
Sinds 1 januari 2004 kan een tante die in Vlaanderen woont een schenking van roerende goederen aan haar neven en nichten uitstellen tot kort vóór haar overlijden. De op dat ogenblik te betalen kostprijs is 7% schenkingsrechten. Daardoor worden de hoge successierechten (65%) vermeden, afgekocht zeg maar. Dit is wat men een schenking “in extremis” noemt, een schenking op het sterfbed. Dit is de ideale oplossing voor het geval tante Kaat ten gevolge van een slepende ziekte zou overlijden.
Maar wat indien ze niet plots zou overlijden, en niet meer bij bewustzijn zou zijn? De notaris vertelt haar dat voor zo’n geval voorbereidende maatregelen moeten worden genomen. Tante Kaat geeft best volmacht aan een vertrouwenspersoon om die schenking aan haar tien neven en nichten in haar plaats te doen, voor het geval zij terminaal ziek zou zijn, maar niet meer bij bewustzijn zou zijn. Overigens moeten er nog andere voorbereidingen, worden getroffen. De neven en nichten die in het buitenland wonen, geven ook best volmacht aan een neef/nicht die snel ter plaatse kan zijn om de schenking te aanvaarden; er moet ook gezorgd worden voor de nodige provisie om de 7% registratierechten aan de notaris te betalen, zoniet zou hij het verlijden van de akte kunnen weigeren; er moet ook worden afgesproken wie het sein mag geven aan de notaris om de akte te verlijden en wanneer en hoe die opdracht moet worden gegeven.
Omgekeerd duo-legaat
En indien ik dan toch plots overlijd?” vraagt tante Kaat. De geplande “in extremis”-schenking kan dan per hypothese niet worden uitgevoerd. Gelet op de leeftijd van tante Kaat is een verzekering tegen plots overlijden (“sudden death”) wellicht een dure zaak. Maar er bestaat een andere oplossing, een “plan B”. Tante Kaat kan een testament maken met een “omgekeerd duo-legaat”. Zij vermaakt haar ganse vermogen (4 miljoen euro) aan haar tien neven en nichten, onder last om een bedrag over te maken aan een goed doel. Dit goede doel moet dan wel de successierechten van de neven en nichten betalen en gebeurlijk ook zijn eigen successierechten (dit is in Vlaanderen 8,8%). Stel dat tante Kaat haar ganse vermogen aan haar neven en nichten vermaakt, onder last een bedrag van 1,7 miljoen euro aan een goed doel te betalen (bijvoorbeeld Het Vlaamse Rode Kruis). Het goede doel moet de successierechten van de neven en nichten betalen (in dit geval 1.475.000 euro) en de eigen successierechten (149.600 euro), hetzij in totaal 1.624.600 euro. Het goede doel houdt er dus nog 75.400 euro aan over. De neven en nichten houden er netto 2,3 miljoen euro aan over (in plaats van 1,42 miljoen euro zonder duo-legaat).

Villa-appartement
Ten slotte vraagt tante Kaat of zij haar flat ook “in extremis” kan schenken. Uiteraard, antwoordt de notaris. Een schenking “in extremis” van de flat is zelfs iets goedkoper dan het hierboven vermelde omgekeerde duo-legaat. Op een schenking van de flat aan de tien neven en nichten zijn er 406.250 euro schenkingsrechten verschuldigd, zodat de neven en nichten er 59,375 % aan over houden. Door middel van het hierboven vermelde omgekeerde duo-legaat houden de neven en nichten er slechts 57,5% aan over. Het loont dus soms de moeite om alles uit te rekenen. De betere estate-planners zullen trouwens werken met een duo-schenking waardoor de schenking nog voordeliger wordt dan het duo-legaat.
Tante Kaat is het er helemaal mee eens. Zij is vast van plan om de nodige maatregelen te treffen om de schenking aan 7% voor te bereiden en zij zal ook een vangnet-testament laten verlijden voor het geval zij toch plots zou overlijden.

Nog enkele weetjes voor tante Kaat:
Het goede doel dat tante Kaat uitkiest kan ook een Nederlands goed doel zijn, als het maar gelijkaardig is aan een Vlaams goed doel;
Verkrijgingen door ommige goede doelen worden niet belast aan 8,8% maar aan 0%, waardoor het omgekeerd duo-legaat nog voordeliger wordt voor de neven en nichten; het betreft met name de goede doelen die ook een Vlaamse openbare instelling zijn die van het Vlaams Gewest of van de Vlaamse Gemeenschap afhangen (zoals bv. de Universiteit Hasselt waar tante Kaat zich ingeschreven heeft voor de richting geschiedenis); de notarissen beschikken over een lijst van die openbare instellingen;
Er zijn vele varianten van het “duo-legaat” in omloop, de ene wat voordeliger en rechtszekerder dan de andere; het is dan ook van belang een specialist ter zake te raadplegen.
Ten slotte nog dit. Woont u in Vlaanderen, hebt u kinderen en wil u nog geen schenking overwegen? Laat door uw adviseur uitrekenen of een “omgekeerd duo-legaat” iets voor u is.

Een voorbeeld. U hebt twee kinderen en een vermogen van 5 miljoen euro. Overlijdt u zonder testament, dan betalen de kinderen 1.254.000 euro en houden zij er nog 3.746.000 euro aan over. Overlijdt u met een testamentair duo-legaat en vermaakt u 1 miljoen euro aan een goed doel (belast aan 0%) onder last de successierechten van de kinderen te betalen (984.000 euro), dan houden de kinderen er 4 miljoen euro aan over.
hits=103= / id=1969=