Een blauwe hemel en stralende zon, de vijvers en de bossen van het Kasteel van Brasschaat; een beter decor was niet denkbaar voor het zesde Nederbelgen-seminar van de Stichting VermogensPlanning. Deze boeiende studienamiddag vond plaats op 15 juni 2010, voor het eerst in samenwerking met het NederBelgisch Magazine. Meer dan honderd deelnemers, allen gespecialiseerde professionals in estate planning, verkozen de Vijverzaal boven de mooie tuinen van het kasteel.
Onder het voorzitterschap van ondergetekende traden drie Nederlands-Belgische duo’s op. Zij behandelden elk een brandend actueel thema vanuit grensoverschrijdend perspectief. De rode draad was de Wijzing Successiewet 1956 in Nederland. Deze trad per 1 januari 2010 in werking en heeft op tal van aspecten van de vermogensplanning een belangrijk impact, soms positief, soms negatief.
Voorwaardelijke schenking
Mr. Pieter van Onzenoort, notaris bij Greenille Rotterdam en professor Nicolas Geelhand de Merxem, advocaat bij Greenille Brussel gaven het startsein met een grondige analyse van voorwaardelijke schenkingen en “ik opa” testamenten.
Artikel 1, 9 Sw wijzigt het aanknopingspunt voor de belasting van een voorwaardelijke schenking. Vroeger was dat het tijdstip van de schenking (zoals heden in België nog steeds het geval is). Nu wordt dat het tijdstip van het in vervulling gaan van de opschortende voorwaarde. Wij moeten er geen tekening bij maken dat dit drastische consequenties kan hebben. Zo kunnen Nederbelgen nu binnen de tienjaarstermijn een schenking doen, zonder de psychologische pijniging van het Belg worden te moeten ondergaan. Immers, de schenking gedaan in België direct na de emigratie uit Nederland, onder de opschortende voorwaarde dat de schenker nog leeft na verstrijken van de tienjaarstermijn, zal maar tot heffing aanleiding geven in Nederland op datum van de vervulling der voorwaarde, dus per definitie na het verstrijken van de fictietermijn.
Negatief is evenwel dat bepaalde voorwaardelijke schenkingen thans met de nieuwe regel tot dubbele heffing aanleiding zullen kunnen geven, aan beide kanten van de grens. Ook voor de schenkingen met fideï-commis zijn de gevolgen niet te onderschatten. Voor bestaande situaties zal een remigratie van de schenker naar Nederland aanleiding geven tot noodzakelijke aanpassingen. Voor nieuwe schenkingen met fideï-commis zal ofwel een remigratie moeten worden uitgesloten, ofwel naar alternatieven moeten worden gezocht, bijvoorbeeld schenking onder opschortende termijn. Het is in elk geval aangewezen om in dergelijke schenkingen de nodige flexibiliteit in te bouwen.
Tot slot leiden ook ik-opa-testamenten in diverse gevallen tot negatieve implicaties. De bottom line is dat de bestaande planningen goed moeten worden herbekeken. Hierbij zal meer dan vroeger aandacht moeten worden geschonken aan de vraag of remigratie aan de orde zou kunnen komen. Ook de omstandigheid dat bepaalde kinderen in Nederland verblijven, heeft een belangrijk impact.
Recente rulings
Het tweede duo bestaande uit Christan Zantboer, belastingadviseur bij Greenille Rotterdam en Mr. Anton van Zantbeek, advocaat bij Greenille Brussel/Antwerpen besprak met verve de ontwikkelingen in verband met APV’s.
België kent nog niet zolang een Afgezonderd Particulier Vermogen met de Private Stichting ingevoerd in 2002. De IPR Wet van 2005 erkent ook de Angelsaxische trust-verhoudingen. Fiscaal gaat België een beetje nerveus om met al deze exotische aangelegenheden. Toch bieden recente rulings (voorafgaande beslissingen in fiscale zaken) van eind 2009 nieuwe planningsperspectieven, ook in een Belgische context.
De Nederlandse APV is met de wijziging Successiewet per 2010 radicaal aangepakt. Transparantie is het fiscale toverwoord. Een en ander biedt opportuniteiten binnen de tienjaarstermijn. Maar het is dan weer opletten geblazen met gevolgen op het vlak van de diverse boxen: effectenportefeuille in trust: box 3; aandelen in een Luxemburgse vennootschap in trust: box 2; vordering op het eigen bedrijf: box 1.
Al bij al biedt het Nederlandse wettelijk kader op dit vlak toch een pak meer duidelijkheid en rechtszekerheid dan de “flou artistique” die in België blijft hangen, zowel voor IB, als voor schenkings- en successierechten.
Nederlands onroerend goed
Met schwung sloten Mr. Alain Nijs, Advocaat en Managing Partner bij Greenille en Mr. Dr. Wouter Burgerhart, estate planner bij SBS, deze ongemeen interessante studienamiddag af. Zij vroegen zich af hoe, naast het gejuich rond de afschaffing van het Nederlandse recht van overgang bij overlijden, deze nieuwe situatie kan worden gebruikt om de planning te optimaliseren.
Aan de hand van de casus van Willem en Emma, wonend in Brasschaat en met een geërfd grachtenpand in Amsterdam en de geplande aankoop van een vakantiehuis in Zeeland, worden diverse opportuniteiten en knelpunten handig geïllustreerd.
Clausules in Belgische verblijvingsbedingen bij gemeenschap of finale verrekenbedingen bij scheiding van goederen, waarbij Nederlands onroerend goed van de werking daarvan wordt uitgesloten, zijn nu niet meer nodig.
Enkel de overdrachtsbelasting van 6% is van toepassing bij overdracht van onroerend goed, ook bij schenking, maar niet krachtens erfrecht. Schenking van een Nederlands pand is voor een Nederbelg vanuit Belgisch perspectief interessant – geen schenkingsrechten en ook geen successierechten (geen toepassing art. 7 Belg. WSucc.) -, maar in Nederland is wel 6% overdrachtsbelasting verschuldigd.
Concluderend is het duidelijk dat de nieuwe Nederlandse Successiewet op vele vlakken een aantal belangrijke veranderingen met zich meebrengt. De ene keer biedt dit nieuwe mogelijkheden; een andere keer zijn het obstakels op de planningsweg. Vervelend – minstens voor cliënten – is dat vaak afgewerkte planningen moeten worden herbekeken en gewijzigd.
Opnieuw een kans voor goede adviseurs om hun toegevoegde waarde aan te tonen. De Stichting VermogensPlanning ziet het in elk geval als één van haar kerntaken om daartoe bij te dragen.
Alain Verbeke is Gewoon Hoogleraar Universiteiten van Leuven & Tilburg, Visiting Professor of Law Harvard, Advocaat Greenille, Voorzitter Stichting VermogensPlanning
hits=5= / id=1696=