Vermogensstructuren voor Nederbelgen in 2008

In Archief by robert

In twee artikelen een aantal mogelijkheden van vermogensoverheveling naar de volgende generaties. In het eerste deel (augustusnummer) de handgift en burgerlijke maatschap. Dit tweede en laatste deel gaat over de Angelsaksische trust en Stichting Particulier Fonds.
Bij het adviseren van vermogende Nederbelgen bestaat veel onduidelijkheid over de diverse mogelijkheden van vermogensoverheveling. Middels dit artikel willen we een beknopt overzicht verstrekken van de diverse vermogensstructuren die in de praktijk worden toegepast en werkbaar zijn gebleken. Bij deze structuren dient men echter bedacht te zijn op de specifieke fiscale kenmerken van ingezetenen van België die de Nederlandse nationaliteit hebben en minder dan tien jaar geleden naar België zijn geëmigreerd.

3. De Angelsaksische trust
Dit is een rechtsfiguur die we met name tegenkomen in Engeland en op de kanaaleilanden Jersey en Guernsey. Het is een overeenkomst tussen de insteller van de trust (settlor) en de beheerder (trustee) waarbij de settlor vermogen inbrengt en de beheerder dit gaat beheren ten behoeve van de begunstigden (beneficiaries). De trust kent een afgescheiden vermogen. Door het afgescheiden karakter van het vermogen is het niet vatbaar voor beslag door schuldeisers van de trustee. De rol van trustee wordt veelal ingevuld door locale trustkantoren. De afspraken worden vastgelegd in een trustakte. Deze wordt nergens gepubliceerd en blijft derhalve uitsluitend onder beheer van de direct betrokkenen. De trustakte kent een grote variëteit aan doelstellingen, zowel wat betreft het beheer van het vermogen als de begunstigden tot het vermogen. De settlor doet bij het in trust geven van het vermogen formeel en materieel afstand van zijn vermogen. Omtrent de bestemming van het vermogen en de inkomsten daaruit kan hij de trustee aanwijzingen geven in zijn letter of wishes. De trustee kan overigens naar bevind van zaken handelen indien haar dat gepast voorkomt. Dit benadrukt de zelfstandigheid en de autonomie van de trust, kenmerken die van belang zijn bij de beoordeling van de fiscale realiteit van een trustdossier. De trust is onderworpen aan strenge toezichtregels. In Guernsey is dat The Trusts (Guernsey) Law 1989 die het juridische framework geeft ter bescherming van de settlor’s wensen en de belangen van de beneficiaries. Daarbij voldoende flexibiliteit latend aan de trustee om zijn taken efficiënt te kunnen uitvoeren.

De trust is een variant op de handgift in combinatie met de burgerlijke maatschap. Er bestaan verschillende soorten trusts. Meest toegepast in familieverhoudingen is de irrevocable discretionary trust. Hierbij hebben de beneficiaries geen inzage in het trustvermogen en hebben zij slechts verwachtingswaarde ten aanzien van toekomstige begunstigingen uit de trust. Bij de trust is het vermogen weg uit het vermogen van de schenker/erflater en daarmee uit de toekomstige nalatenschap. De Hoge Raad heeft op 18 november 1998 voor de heffing van schenkingsrecht beslist dat een settlor een belaste schenking verricht in de situatie dat hij goederen onder verband van een irrevocable discretionary trust brengt ten behoeve van de beneficiaries. Tevens behoort het vermogen niet tot het bezit van de begunstigden zodat het ook nooit in hun nalatenschap kan vallen. De trust is een vehikel dat gebruikt wordt voor de grote vermogens om die generaties lang onbelast te laten renderen ten behoeve van de begunstigden.

In zijn arrest van 26 oktober 2007 besliste de Nederlandse Hoge Raad dat uit een trust ontvangen uitkeringen niet behoorden tot de hoog belaste box 1 inkomsten maar tot box 3. In de recente voorstellen voor een vernieuwde Nederlandse successiewet zal over uitkeringen uit een trust schenkingsrecht naar tariefgroep II worden geheven (maximaal 50%), waarmee de positie van de beneficiaries in Nederland weer minder aantrekkelijk wordt.

Voor het antwoord op de vraag hoe in het (Nederlandse) recht met een trust moet worden omgegaan speelt het Haags Trustverdrag een belangrijke rol. Dit verdrag, dat voor Nederland in 1996 in werking is getreden, maakt deel uit van het Nederlandse internationale privaatrecht en ziet op – kort gezegd – de erkenning van trusts in Nederland.
Ook de Belgische belastingadministratie heeft de trustfiguur geaccepteerd als zijnde een realistisch model om vermogens te structuren. Het in trust geven van vermogen wordt ook naar Belgisch recht beschouwd als een schenking. Hier kan de methode van de handgift worden toegepast met een eventuele vrijwillige afkoop van Belgische registratierecht tegen 7%. Oppassen voor Nederbelgen die nog geen tien jaar geleden uit Nederland geëmigreerd zijn. De uitkeringen uit de trust behoren in België niet tot het belastbaar inkomen.

De trust wordt niet alleen gebruikt voor het tot stand brengen van fiscale structuren maar vervult ook een belangrijke rol in het beschermen van vermogensposities tegen onder meer inbreuken door echtscheidingssituaties, eisen van natuurlijke kinderen en overige legitimarissen. Essentieel bij het toepassen van de rechtsfiguur van de trust is het eerbiedigen van de feitelijke leiding door de trustee. Dit houdt onder meer in dat de zeggenschap over de zaken binnen de trust niet alleen formeel maar ook feitelijk bij de trustee ligt. Ter vermijding van misverstanden op dit onderdeel verdient het aanbeveling dat de insteller van de trust geen beheers- of bestuursfuncties bekleedt binnen de trust.

4. De Stichting Particulier Fonds (SPF).
De SPF is een naar Antilliaans recht opgerichte rechtspersoon. Zij heeft de volgende kenmerken:
– oprichting geschiedt bij notariële akte te Curaçao;
– zij wordt ingeschreven in het stichtingenregister van de Kamer van Koophandel van Curaçao;
– de SPF is niet verplicht tot publicatie van haar financiële gegevens;
– als rechtspersoon kan de SPF rechtshandelingen verrichten waaronder overeenkomsten aangaan, een handgift aanvaarden, aandelen bezitten, bankrekeningen openen;
– de SPF kan zich bezig houden met houdsteractiviteiten, beleggingsactiviteiten, passieve financieringsactiviteiten, sluiten van lijfrente- en pensioenovereenkomsten, charitatieve activiteiten;
– het bestuur wordt gevormd door een plaatselijk gevestigd trustkantoor;
– het bestuur draagt zorg voor administratie en beheer van het vermogen;
– de SPF kan een Raad van Toezicht hebben die het bestuur controleert;
– de SPF kan onbeperkt uitkeringen doen aan begunstigden, er zijn geen uitkeringsverboden;
– de SPF mag geen onderneming drijven, het beleggen van middelen of het sluiten van een of enkele lijfrenteovereenkomsten wordt niet gezien als een ondernemingsactiviteit omdat dit is aan te merken als ‘normaal vermogensbeheer’;
– de SPF is niet onderworpen aan de lokale heffing van inkomstenbelasting, winstbelasting en schenkings- en successierecht;
– wanneer de SPF geen onderneming drijft is zij niet belastingplichtig voor de omzetbelasting;
– bij twijfel of wens om meerdere zekerheid omtrent de fiscale kwalificatie van activiteiten van de SPF kan vooraf een taxruling worden verkregen van de Curaçaose belastingdienst;
– men kan zijn bestemmingswensen van het vermogen van de SPF kenbaar maken aan het bestuur door middel van een zogeheten Letter of Wishes;

Uitkeringen uit een SPF aan een ingezetene van Nederland (de kinderen/kleinkinderen) kwalificeren in beginsel als een schenking ontvangen van een niet-ingezetene en zijn daarmee onbelast voor de heffing van het schenkingsrecht. Een eenmalige uitkering zal tevens voor de heffing van de inkomstenbelasting als onbelast gelden en als vermogenstoename in box 3 gelden. Bij periodieke uitkeringen uit een SPF heerst nog onzekerheid of daarop ook het gunstige arrest van 26 oktober 2007 van de Nederlandse Hoge Raad kan worden toegepast.
Uitkeringen uit een SPF aan een ingezetene van België (de kinderen/kleinkinderen) zijn aldaar onbelast voor de heffing van het schenkingsrecht en inkomstenbelasting.

De SPF is in de uitvoering vergelijkbaar met de hierboven beschreven trust. De flexibiliteit, in combinatie met de rechtspersoonlijkheid van de SPF maakt deze een aantrekkelijk alternatief voor de trust. Ook hier oppassen voor Nederbelgen die minder dan tien jaar geleden geëmigreerd zijn vanuit Nederland.
Essentieel voor het toepassen van de rechtsfiguur van de SPF is het eerbiedingen van de feitelijke leiding door het bestuur van de SPF. Dit houdt onder meer in dat de zeggenschap over de zaken binnen de SPF niet alleen formeel maar ook feitelijk bij het bestuur ligt. Ter vermijding van misverstanden op dit onderdeel verdient het aanbeveling dat de oprichter van de SPF en de inbrenger van het vermogen geen beheers- of bestuursfuncties bekleedt binnen de SPF.

De nieuwe Wet schenk- en erfbelasting in Nederland
Om de huidige Nederlandse successiewet te moderniseren worden onderdelen ervan aangepast. De insteek hierbij is vereenvoudiging en grondslagverbreding waardoor een meer economische benadering wordt toegepast en lagere tarieven van toepassing kunnen zijn. Dit kan gevolgen hebben voor met name de hierboven geschetste vermogensstructureringen via de trust en de SPF. Er zal in de voorstellen worden aangesloten bij hetgeen de ( in Nederland wonende) begunstigde in werkelijkheid ontvangt uit een trust / SPF of waar aanspraak op bestaat. Echter, vermogen dat in de trust of SPF blijft zitten blijft in deze voorstellen buiten de heffing waardoor deze rechtsfiguren hun functie (deels) blijven behouden. Het plan van de staatssecretaris is om deze nieuwe Wet schenk- en erfrecht in juli 2010 te laten ingaan. Voor een uitgebreide toelichting verwijs ik naar www.schenkenerfbelasting.nl.

Antimisbruikwetgeving in België
Bij alle vermogensstructuren die we kennen kijkt de belastingadministratie kritisch naar de gekozen methode en de uitvoering ervan. Essentieel is het realiteitsgehalte van de uitvoering. Schijnhandelingen zijn reeds bij voorbaat gedoemd om te stranden. Bij de keuze voor een trust of SPF komt het element onafhankelijkheid van het bestuur op de eerste plaats. Daarnaast is de feitelijke invulling ter plaatse van administratie, vermogensbeheer en begunstigingsbeleid bepalend voor het realiteitsgehalte. Voorkomen moet worden dat de trust of SPF fiscaal transparant is wat het geval is wanneer aantoonbaar blijkt dat de oorspronkelijke insteller of oprichter nog steeds aan de touwtjes trekt.

Nederbelgen die minder dan tien jaar geleden geëmigreerd zijn
Voor hen is de handgift of het afstand doen van vermogen aan een trust of SPF niet interessant vanwege de toepassing van de Nederlandse successiewet gedurende tien jaar na emigratie. Deze termijn kan ingekort worden door het afstand doen van de Nederlandse nationaliteit en het aannemen van de Belgische nationaliteit. Hiervoor staat in de praktijk een termijn van vier jaar. Er wordt wetgeving in België verwacht die dit op vijf jaar brengt.
Een goed alternatief voor deze vermogende particulieren is het bedingen van een lijfrente bij de SPF of trust. De lijfrente-uitkeringen worden in België fiscaal vriendelijker belast dan de reguliere beleggingsinkomsten. Bij overlijden binnen de tien jaar blijft het resterende vermogen in de trust of SPF achter als onbelaste sterftewinst waardoor dit geen deel uitmaakt van de nalatenschap van de erflater. Vervolgens keert de SPF of trust dit uit aan de begunstigden, hetzij in één bedrag hetzij in de vorm van periodieke uitkeringen. Bij deze structuren dient een goede afstemming plaats te vinden met het huwelijksgoederenregime en het testament.

Overigens
Vermogensstructurering overschrijdt in het algemeen de nationale grenzen. Hierbij acteert een internationaal netwerk van trustkantoren, notarissen, fiscaal-adviseurs en banken. De onderlinge ervaringen in de afgelopen jaren hebben ertoe geleid dat de dienstverlening goed op elkaar is afgestemd en op een hoog niveau staat.
Eenmaal gekozen structuren kunnen door wets- of verdragswijzigen aanpassing behoeven. Inzoverre dient iedere gekozen structuur te beschikken over een zekere flexibiliteit om tijdig aanpassingen te kunnen aanbrengen. Het is gebruikelijk dat bij de geadviseerde vermogensstructuren er controle blijft op de jaarlijks in te dienen Belgische aangiftes personenbelasting.

hits=3= / id=1593=