Als een Vlaams onroerend goed aan meerdere eigenaars in onverdeeldheid toebehoort en één van hen neemt de onverdeelde delen van de andere over, dan is het Vlaamse verdeelrecht verschuldigd. Het verdeelrecht bedraagt in principe 2,5 % op de totale verkoopwaarde van het onroerend goed. Als de uitonverdeeldheidtreding kadert in een relatiebreuk dan geldt sinds 1 januari 2015 het tarief van 1 %. De toepassing van dit verlaagde tarief was echter aan strenge formaliteiten onderworpen.
Het decreet van 18 december 2015 houdende bepalingen tot aanpassing van de begroting 2016 heeft sinds 1 januari 2016 de voorwaarden versoepeld om te kunnen genieten van dit verlaagd tarief van 1% (ook wel bekend als de ‘miserietaks’). De wijziging heeft tot gevolg dat het tarief van 1% voortaan zal worden toegepast op verdelingen of afstanden van onroerende goederen tussen ex-echtgenoten ongeacht de procedure of formaliteiten gevolgd bij de echtscheiding.
Het tarief bedraagt 1% als de verdeling of de afstand:
• tussen ex-echtgenoten plaatsvindt na of uitwerking heeft door de echtscheiding;
• tussen ex-wettelijke samenwonenden plaatsvindt binnen een termijn van drie jaar die volgt op de beëindiging van de wettelijke samenwoning conform artikel 1476, §2, van het Burgerlijk Wetboek en op voorwaarde dat de personen op de dag van deze beëindiging ten minste een jaar ononderbroken met elkaar wettelijk samenwoonden.
Vanaf 1 januari 2016 zal het dus voldoende zijn dat de verdeling of afstand wordt gerealiseerd na de beëindiging van de wettelijke samenwoning of na de echtscheiding om het tarief van 1% te genieten. Volgens Vlabel betekent dit concreet dat de nieuwe regeling en de daaraan verbonden nieuwe voorwaarden van toepassing zijn op:
• overeenkomsten daterend vanaf 1 januari 2016;
• overeenkomsten daterend van voor 1 januari 2016 waarvan een opschortende voorwaarde zich vervult na 1 januari 2016;
• overeenkomsten daterend van voor 1 januari 2016 waarbij werd afgesproken om voor een bepaalde of onbepaalde termijn in onverdeeldheid te blijven en waarbij de overeenkomst tot verdeling wordt afgesloten vanaf 1 januari 2016;
• overeenkomsten daterend van voor 1 januari 2016 waarbij een optie tot verdeling werd verleend en waarbij de optie wordt gelicht na 1 januari 2016.
Naar aanleiding van deze versoepelde wetgeving heeft Vlabel ook een tolerantie ingevoerd om deze gewijzigde regelgeving retroactief toe te passen met ingang van 1 januari 2015. Vlabel is bereid om, bij wijze van tijdelijke tolerantie, een gedeeltelijke terugbetaling te verlenen aan belastingplichtigen die, enkel en alleen omwille van de opmaak van een onderhandse regelingsakte, het verdeelrecht geheven aan het tarief van 2,5% i.p.v. 1% hebben betaald. Teruggave is enkel mogelijk bij overeenkomsten van verdeling of afstand die zijn getekend vanaf 1 januari 2015. De teruggave zal een bedrag omvatten gelijk aan het verschil tussen het recht geheven aan 2,5 % en het recht berekend aan 1%. Een verzoekschrift om teruggave te krijgen, kan worden ingediend via het specifieke Vlabel-emailadres teruggavenregistratie@fb.vlaanderen.be.
Bemerk dat in Wallonië of Brussel steeds het (oude) federaal tarief van 1 % geldt. De Brusselse of Waalse regeling is van toepassing als het onroerend goed dat verdeeld wordt in één van die gewesten is gelegen.