Nieuwe wettelijke regeling voor beschermde meerderjarigen goedgekeurd

In Archief by robert

Op 28 februari 2013 werd de Wet “tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid” goedgekeurd. Deze zal in augustus in het Belgisch Staatsblad worden gepubliceerd en dan trapsgewijs in werking treden vanaf 1 september 2014. Nieuwe maatregelen van onbekwaamheid zullen vanaf dan met toepassing van de nieuwe wet worden getroffen. Voor bestaande statuten van onbekwaamheid geldt een overgangsregeling die pas uitdooft in 2021.
Alle huidige statuten van onbekwaamheid worden samengevoegd tot één globale regeling, waarvoor de vrederechter als nabijheidsrechter bevoegd wordt. Het huidige voorlopige bewind geldt als basis voor de eenheidsregeling. Daaraan zijn de positieve aspecten van de overige bestaande statuten toegevoegd. Bovendien wordt de regeling eindelijk uitgebreid tot de bescherming van de persoonsrechtelijke belangen.

Belangrijk is op de eerste plaats een versteviging van de buitengerechtelijke informele bescherming.
Er bestaat een toenemende praktijk waarbij, vooral oudere, personen preventief een lastgeving verlenen aan een vertrouwde persoon, voor de periode waarin zij niet meer in staat zullen zijn zelf hun belangen behoorlijk te behartigen. Thans bestaat rechtsonzekerheid over het lot van die lastgevingen op het ogenblik waarop de lastgever inderdaad wilsonbekwaam is, zonder juridisch onbekwaam te zijn verklaard. Dergelijke lastgevingen worden voorwerp van een uitdrukkelijke regeling. Deze heeft uitsluitend betrekking op:
– authentieke of onderhandse lastgevingen met betrekking tot de goederen. Helaas vallen de persoonlijke aspecten buiten de regeling;
– die tot doel hebben om van toepassing te zijn of te blijven tijdens periodes waarin de lastgever in een toestand verkeert die een rechterlijke beschermingsmaatregel zou rechtvaardigen en
– die zijn geregistreerd bij de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat.

De wetgever heeft uitdrukkelijk bepaald dat dergelijke lastgevingen niet vervallen bij het intreden van de wilsonbekwaamheid, maar heeft een aantal wettelijke waarborgen voor de lastgever ingebouwd. Deze worden automatisch van toepassing bij het intreden van de wilsonbekwaamheid. De lastgeving kan, maar moet niet, ook worden aangemeld bij de vrederechter. Deze kan in dat geval, maar ook ambtshalve, een aantal rechterlijke waarborgen instellen of de lastgeving deels of geheel vervangen door een rechterlijke bescherming. De voorgaande regeling is slechts van toepassing op lastgevingen die worden verleend na de inwerkingtreding van de wet. Voor bestaande lastgevingen blijft de rechterlijke onzekerheid dus bestaan.

Op de tweede plaats is er de rechterlijke bescherming. Rechterlijke bescherming op grond van gezondheidstoestand is van toepassing ingeval een meerderjarige wegens zijn gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is om zijn belangen behoorlijk te behartigen zonder gerechtelijke beschermingsmaatregel. Als regel bepaalt de vrederechter de onbekwaamheid op maat in functie van de noden van de te beschermen persoon. Uitzonderlijk is het de vrederechter toegestaan een confectie-oplossing toe te passen, althans wat betreft de bescherming van de goederen.
De vrederechter dient de bewindvoerder(s) steeds aan te wijzen. Hij volgt daarbij als algemene regel de voorkeur die is uitgedrukt door de te beschermen persoon, of door een naaste die als bewindvoerder was aangesteld. Bij gebreke van voorkeur die kan worden gevolgd, duidt de vrederechter bij voorkeur een naaste aan. Een belangrijke innovatie is de mogelijkheid tot aanduiding van een private stichting als bewindvoerder. Behoudens bij gezamenlijke aanduiding van de ouders, kan slechts één bewindvoerder over de persoon worden aangeduid. In voorkomend geval kunnen verscheidene bewindvoerders over de goederen worden aangesteld. Dit is bijzonder aangewezen bij complexe vermogens.
Er is slechts een beperkte mogelijkheid ingevoerd om een schenking bij vertegenwoordiging te doen. De voorwaarden waaronder dit kan gebeuren zijn zo strikt, dat dit weinig opportuniteiten biedt voor successieplanning. Dergelijke schenkingen moeten zijn gebaseerd op de kenbare wensen van de beschermde persoon en moeten in verhouding staan tot zijn vermogen.

Het bewind door een ouder of door beide ouders wordt, naar analogie van de verlengde minderjarigheid, beperkt bevoordeeld.
Ook verkwisters kunnen gerechtelijk worden beschermd indien en in de mate die nodig is voor de bescherming van hun vermogensrechtelijke belangen Er kan ook enkel bijstand en geen vertegenwoordiging worden opgelegd. Een mogelijkheid tot vertegenwoordiging ware zinvol geweest om sabotage van de maatregel door de beschermde persoon te voorkomen: het initiatief voor een rechtshandeling dient immers steeds van hem uit te gaan. De vrederechter kan de rechtshandelingen waarvoor bijstand is vereist, op maat bepalen.

hits=351= / id=3136=