De Vlaamse Regering neemt zich voor om met ingang van 1 juli 2021 een aantal significante fiscale hervormingen door te voeren. Concreet zal het ‘duolegaat’ worden afgeschaft, wordt het schenken of legateren aan goede doelen belastingvrij, wordt de ‘vriendenerfenis’ ingevoerd en wordt mogelijk de zogenaamde verdachte periode verlengd van drie naar vier jaar.
Zoals eerder werd aangekondigd in haar regeerakkoord, heeft de Vlaamse Regering op 18 september een nieuw voorontwerp van decreet goedgekeurd waarbij wordt voorzien in nieuwe fiscale maatregelen inzake de Vlaamse erf- en schenkbelasting. De huidige tekst van het voorontwerp bepaalt dat de nieuwe regelingen in werking treden vanaf 1 juli 2021.
1 Afschaffing van het duolegaat
Het duolegaat is een veelgebruikte planningstechniek, waarbij via een legaat in het testament zowel een goed doel als familie of vrienden worden begunstigd. Het legaat aan het goede doel wordt belast aan laag tarief in de erfbelasting (8,5%), terwijl een legaat aan familie of vrienden onderworpen is aan hogere progressieve tarieven (tot 55% bij legaten aan verre familie of vrienden). De techniek bestaat er klassiek in dat aan het goede doel de last wordt opgelegd om de erfbelasting op het legaat aan de familie of vrienden te betalen, naast de erfbelasting op het eigen legaat dat het goede doel ontvangt. Mits een en ander goed wordt berekend, heeft dit tot gevolg dat er netto meer overblijft van het legaat aan familie of vrienden, en dat het goede doel bovendien nog wordt begunstigd.
De Vlaamse Regering wenst nu een einde te maken aan deze praktijk, met als voornaamste bekommernis dat de financiële bevoordeling van het goede doel vaak ondergeschikt wordt gemaakt aan het fiscale voordeel voor die eigenlijke begunstigde van het duolegaat.
Door de invoering van een nieuwe bepaling in de Vlaamse Codex Fiscaliteit, zal het fiscaal voordeel dat gepaard gaat met het duolegaat geneutraliseerd worden. Volgens de huidige ontwerpteksten zal deze bepaling van toepassing zijn op nalatenschappen die openvallen vanaf 1 juli 2021.
2 Het onbelast schenken of legateren aan goede doelen
Ter compensatie van het eventuele verlies aan inkomsten voor de goede doelen wegens het verdwijnen van de duolegaten, wordt een tariefverlaging doorgevoerd voor schenkingen en legaten aan goede doelen. Concreet wordt voor goede doelen het tarief in zowel de schenk- als erfbelasting herleid naar 0%.
Legaten en schenkingen aan private stichtingen, ziekenfondsen, landsbonden van ziekenfondsen en beroepsverenigingen blijven echter onderworpen aan de bestaande tarieven, die in Vlaanderen 8,5% bedragen voor legaten, en 5,5% voor schenkingen.
3 Introductie van de vriendenerfenis
In de huidige stand van de wetgeving zijn legaten aan vrienden of verre familieleden onderworpen aan forse tarieven, die in de erfbelasting oplopen van 25% tot 55%. Het nieuwe voorontwerp van decreet brengt daar verandering in. De nieuwe regeling voorziet de mogelijkheid om aan deze personen een gedeelte van de nalatenschap van maximum 15.000 euro via notarieel testament te legateren aan een tarief van 3% in plaats van 25%. Op die manier kan een belastingbesparing van maximaal 3.300 euro gerealiseerd worden.
De personen die van deze vermindering kunnen genieten moeten uitdrukkelijk aangeduid worden in het notarieel testament. De vermindering kan eventueel verdeeld worden tussen meerdere begunstigden.
4 Verlenging van de verdachte periode inzake niet-geregistreerde schenkingen
Niet-geregistreerde schenkingen van roerende goederen zoals een hand- of bankgift, of een schenking voor buitenlandse notaris zijn in de huidige stand van de wetgeving niet onderworpen aan schenkbelasting, maar worden alsnog belast in de erfbelasting indien de schenker overlijdt tijdens een risicoperiode van drie jaar na de schenking.
In het voorontwerp van decreet is voorzien dat deze risicoperiode in Vlaanderen wordt verlengd van drie jaar naar vier jaar, en dit voor schenkingen vanaf 1 juli 2021. De bedoeling is om mensen te stimuleren om hun schenkingen te laten registreren. De registratie impliceert immers het betalen van schenkbelasting, maar heeft anderzijds als voordeel dat het successierisico bij overlijden binnen de verdachte periode vervalt.
Het voorstel om de verdachte periode te verlengen van drie jaar vier jaar moet echter in parallel worden gelezen met een wetsvoorstel dat momenteel hangende is op het federale niveau. Dit federale wetsvoorstel beoogt immers de verplichte registratie van buitenlandse notariële schenkingsakten (ook wel sluiting van de Nederlandse ‘kaasroute’ genoemd), en zal allicht nog vóór 1 juli 2021 in werking treden.
Een Vlaamse verlenging van de verdachte periode naar vier jaar zou dan enkel nog een impact hebben op hand- en bankgiften of onrechtstreekse schenkingen. Om die reden heeft de Vlaamse Minister van Financiën ondertussen in de pers verklaard dat wanneer op het federale niveau de kaasroute definitief wordt gesloten, de Vlaamse Regering de voorgenomen verlenging van de verdachte periode alsnog zal intrekken, waardoor de huidige risicoperiode van drie jaar ongewijzigd behouden zou blijven.